Aan het einde van de kerkdienst liepen de kleinkinderen opeens eerder naar buiten.
Ik volgde hen en legde een moment buiten de kerk vast. De jongens keken naar boven en achter hen is een blauwe lucht en de kerktoren zichtbaar. Een veelzeggend moment bleek later.
Oma zei achteraf: “Dat is zo’n symbolische foto voor me. Want ik weet op welke dag die foto genomen is, anderen zien gewoon een vrolijke plaat van mijn kleinzonen. Het lijkt voor mij dat ze naar hun opa in de hemel blikken. Ze hielden zich vanaf het moment dat ze hoorden dat hij dood was mee bezig.”
Deze foto wordt gekoesterd en vertegenwoordigd de bijzondere afscheidsdag, terwijl het zomaar geen foto is die daar mee geassocieert hoeft te worden.
Zo kan de weduwe er voor kiezen om meer te vertellen over die foto en het album erbij pakken, of gewoon het compliment in ontvangst nemen wanneer iemand de foto prijst.
Het terugkijken op herinneringen is waardevol voor ieder op een eigen manier.
Samen met Richard Hatiink hadden we het daar mede over in een podcast.
Richard is uitvaartverzorger en gespecialiseerd in kinderen begeleiden bij verlies.
Samen kunnen we uren vertellen over wat we meemaken en wat we zien. In de podcast worden we in toom gehouden en worden enkel de meest interessante onderdelen met je gedeeld.
Je hoeft dan ook maar een kwartier te luisteren om een boel informatie te horen, waar je jouw voordeel kunt uithalen.
In deze podcast leer je onder andere:
- Hoe belangrijk het is dat de samenwerking tussen fotograaf en uitvaartleider soepel loopt;
- wat mijn vraag is aan een familie wanneer zij mij benaderen voor mijn diensten;
- welke voordelen het heeft om een draaiboek door te nemen;
- dat foto’s kunnen helpen om onrust (met kinderen) binnen een gezin te voorkomen;
- hoe je oog kunt hebben voor kinderen en welke informatie dan cruciaal is.
Beluister de podcast
Reageer en win een theaterticket
Kinderen die betrokken zijn bij een uitvaart ervaren alles op hun eigen wijze.
Soms vindt men het absoluut niet leuk en wenst men de confrontatie met al dat verdriet niet.
Hoe fijn is het dan om een uitvaartleider te hebben die begrijpt hoe het is om als kind in die situatie te komen.
Kind en verlies, er is veel over te zeggen.
Herken je hier iets in? Deel wat jouw ervaringen zijn met kinderen bij verlies of van jou zelf als kind.
Reageer onder dit blog en maak kans op kaartjes van een theatervoorstelling over het verlies van een kind.
Win een kaartje voor de voorstelling “In Herinnering” op 16 oktober 2021 om 19 uur.
Speciaal voor jou geef ik drie tickets weg t.w.v. €30,-
“In Herinnering” heeft het thema: hoe iemand reageert op het overlijden van een kind.
Het verhaal wordt op verschillende manieren belicht; telkens door een ander familielid.
De theatervoorstelling is in Boxtel op een bijzondere locatie, namelijk in een kas van een kwekerij. Je krijgt als toeschouwer telkens bij een ander een ‘inkijkje’ op het verlies.
Extra weetje: het zal de laatste avond zijn dat dit theatergezelschap deze voorstelling speelt!
De kaarten waren al snel uitverkocht en ik heb er drie te vergeven! Ik verloot het onder de mensen die onder het blog reageren.
De winnaars zal ik bekend maken op mijn FB-pagina, uiterlijk op woensdag 13 oktober. Uiteraard krijgen de winnaars van mij persoonlijk bericht.
Fijne dag.
Boukje Canaan
P.S. Wil je nooit meer iets van me missen? Abonneer je dan op mijn mails: www.afscheidsfotograaf.nl/aanmelden
Beluister nog meer podcasts van mij en Richard hier
Volg me ook op spotify >>>
In 1977 overleed mijn opa. Ik was toen een meisje van een jaar of 6.
Opa woonde bij ons in huis en ineens was hij weg.
Op de dag van het afscheid werd ik ondergebracht bij een oom en tante, want zulke jonge kinderen hoorden niet bij een uitvaart. Daardoor vond ik het lastig te begrijpen wat er was gebeurd.
Ik vind het een goede ontwikkeling dat kinderen tegenwoordig vaker bij het afscheid betrokken worden.
Ja als kind ben je nieuwsgierig en dan lijkt het opeens niet meer te bestaan. Dat lijkt me een vreemde gewaarwording.
Dank Margriet voor je bijdrage hiervan.
Toen mijn oma en opa overleed werd ik als kind hier niet bij betrokken. Er werd niet openlijk over gesproken. Als kind werd je overal buiten gehouden. De dood heeft daarom altijd iets geheimzinnigs voor mij gehad. Bij de oma van mijn kinderen hebben we onze kinderen betrokken bij het laatste stukje van haar leven en zijn ze aanwezig geweest bij het overlijden omdat ze dit zelf wilde. Bij de dienst zijn ze betrokken en hadden ze inbreng hoe zij afscheid wilde nemen. Alle dagen rondom het afscheid hebben zij ervaren dat bij verlies verschillende emoties zijn, een traan, lach of even alleen willen zijn of juist samen.
Twee jaar geleden overleed mijn lief en hebben wij onze kleindochter van 5 maanden betrokken bij alle rituelen. Het was mooi om te zien zo klein als ze was, reageerde op haar eigen manier. Ze draaide haar hoofdje weg omdat omi zo noemde we haar, niet meer tegen haar lachte, of haar naam riep. Bij verdriet vertelde we haar waarom we huilde.
Tijdens de afscheidsdienst hebben we foto’s gemaakt zodat we met elkaar terug kunnen gaan naar dat moment. We kunnen onze kleindochter vertellen dat ze erbij is geweest. Zelfs toen we omi naar de warmtekamer hebben begeleidt zat zij boven op de kist. We hadden het niet anders willen doen zo klein als ze zijn is het belangrijk om kinderen mee te nemen in verlies in het leven. Fijn dat we foto’s hebben van het afscheid om te laten zien hoeveel liefde er was naar omi toe maar ook de liefde van de mensen die belangrijk waren voor omi.
Prachtig Liesbeth dat jullie merken hoe waardevol het betrekken can een kind is.
Onlangs was het 45 jaar geleden dat mijn neef en vriend verongelukte. Hij was 15 jaar en ik was bij het tragische ongeluk betrokken. Zijn jongste broertje en zusje waren destijds respectievelijk 3 en 5 jaar. En zijn inmiddels ook ouders van jonge kinderen.
Zijn ouders, mijn oom en tante, hebben destijds een album gemaakt van de condoleancekaarten, de ontvangen brieven maar ook enkele foto’s zitten erin…
Ondanks dat de foto’s inmiddels wat vergeeld waren, gaven ze een goed sfeer beeld van de opbaring in de kerk, de vele bloemen en van de kist op het kerkhof. Erg dierbaar dat mijn oom en tante toen een album hebben gemaakt.
Het album gaf de gelegenheid om met elkaar nog zoveel herinneringen met elkaar te delen: over het ongeluk, het afscheid, de uitvaart, de belangstelling. Maar vooral ook vragen van mijn neef en nichtje te beantwoorden, na zoveel jaar was er die behoefte er nog steeds. Zij waren destijds zo jong en binnen het liefdevolle gezin was er niet altijd de openheid, ruimte, gelegenheid om over het verdriet en gemis te praten.
“Iedere dag denken we altijd wel even aan hem, hoewel wij zo jong waren. We waren daarna nooit meer compleet”. Je voelt dan nog steeds het gemis van de grote broer na zoveel jaar nog altijd en het verdriet naar hun ouders die een kind hebben verloren.
Wat was het mooi om met dit album zoveel dierbare herinneringen met elkaar op te halen.
Wat ontzettend gaaf te lezen dat na zoveel jaren een album vol bijzondere momenten gekoesterd wordt.
Het maakte mogelijk dat er verbinding werd gelegd om het er samen over te hebben.
Normaliter gaan we dat soort confrontaties uit de weg, praten we niet over het verlies. Want het zou zomaar verdriet en pijn kunnen oprakelen.
Ik lees dat het tegenovergestelde gebeurde; er kwamen vragen van hen die jong waren destijds. Verbinding brengt liefde.
Dank Ton. Ik zie je zaterdag.